“Üretici afetlere karşı korumasız!”
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, Mayıs ayından beri ülkenin farklı illerinde yaşanan doğal afetler için, “Yaşadığımız doğal afetler tarımsal üretime ciddi zarar verdi. Bunun faturası hem üreticiye hem tüketiciye ağır olacak.” dedi.
CHP Tarım Politikaları ve Tarım Örgütlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Orhan Sarıbal, 23 Haziran 2020 günü dolu ve aşırı yağışların yarattığı tahribatı yerinde görmek için geçtiğimiz Cuma günü Karacabey’i ziyaret etti.
Beraberinde CHP İlçe Başkanı Gönül Avil ve partililerle birlikte dolu ve sağnak yağışlardan en çok etkilenen Karacabey’in Beylik, Ovaesemen, Ovahamidiye, Sazlıca ve Sarıbey Mahalleleri’ndeki üretim alanlarında oluşan zararı yerinde inceleyen Sarıbal, yaptığı temaslarla ilgili şu bilgilere yer verdi:
“23 Haziran günü öğlen saatlerinde başlayıp bütün gün devam eden aşırı yağış, dolu ve rüzgâr, Karacabey’in Beylik, Ovaesemen, Ovahamidiye, Sazlıca ve Sarıbey Mahalleleri’ndeki ürünlerde ciddi zarara sebep oldu. Beylik ve Ovaesemen Mahalleleri’nde dolunun etkisi görülürken; Ovahamidiye, Sazlıca ve Sarıbey’de aşırı yağışlar meydana geldi. Özellikle dolunun olduğu yerlerde domates başta olmak üzere mısır, biber, buğday, karpuz, ayva, armut gibi ürünler zarar gördü. Aşırı yağmurlar sonrası tarlalar da su altında kaldı.
CHP Karacabey İlçe Başkanı Gönül Avil ve İlçe Örgütü’nden arkadaşlarımızla birlikte ilk olarak Ziraat Odası Başkanı Erhan Erdem’i ziyaret ederek bilgi aldık. Yaklaşık 4 bin dekar alanda zarar oluştuğunu, çiftçinin çok zor durumda kaldığını öğrendik.
Daha sonra Beylik Mahallesi Muhtarı Ersin Ayyıldız’ı ziyaret ettik. Doludan en fazla zarar gören köyün Beylik olduğunu belirten Muhtar Ayyıldız, daha sonra zarar gören alanları bizlere gezdirdi. 1000 dekar alanda zarar olduğu söylendi. Domateslerde çok büyük zarar olduğunu gördük. Yeni çiçek açmış olanlar var, ürün vermeye başlamış olanlar var. Bunların hepsi zarar görmüş. Dallar yerlere düşmüş. Biber ve mısır tarlalarında da ciddi zarar oluşmuş durumda. Su baskını olan yerlerdeyse bir kısım ürün tamamen yok olmuş. Ürününü sigorta yapanların oranı çok düşük. Dolayısıyla büyük bir mağduriyet yaşıyorlar. Konuştuğumuz çiftçiler domatesin dekar başına 4 bin – 4 bin 500 TL masrafı olduğunu söyledi. Verimin nasıl olacağını bilmiyorlar ve yeniden ekimin de zor olduğunu ifade ettiler. Domateslerde % 30 ile % 100 arasında bir kayıp söz konusu. Çiftçimiz borçları var. İlaç almışlar, gübre almışlar, fide ekimi ve damla sulama borçları duruyor. Onun için de ciddi bir desteğe ihtiyaçları var.
“Çiftçi yalnız bırakılmamalı”
Ardından Ovaesemen Mahallesi’nde Muhtar Levent Çınar’la bir araya gelerek üreticilerimizin sorunlarını dinledik. Beylik’teki sorunların benzeri Ovaesemen’de de yaşanmış. Ziyaret ettiğimiz iki köyde de muhtarlar dolu ve sel zararının yanı sıra, bu yıl domateslerde görülen hastalıklardan da şikayetçi. Çok sayıda üreticinin domates tarlasını bozup başka ürün ekmeye yöneldiğini söylediler. Bu durum maliyetleri daha da arttırmış durumda. Dekar başına 4.000 – 4.500 hatta 5.000 TL’ye kadar maliyet olduğunu belirtiyorlar.
Buradaki üreticilerimiz sözleşmeli tarım yapıyorlar. Şimdi yaşanan bu afetlerden sonra durumları daha da ağırlaştı. Sözleşmeli ekim yapıldığı için dava konusu olabilirler. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün bu konuda ciddi bir çalışma ve tespit yapmaları, çiftçiyi kaderine terk etmemeleri gerekiyor. Üreticiyi şirketlerle muhatap bırakmamalı, fide firmaları da bu konuda gerekli çalışmaları yapmalıdır. Bu önemli bir sorun.”
Doğal afetlerin öncelikle üretici olmak üzere herkese ağır bir fatura çıkaracağını vurgulayan CHP Genel Başkan Yardımcısı Orhan Sarıbal, şunları kaydetti: “15 Mayıs 2020 tarihinden bugüne ülkemizin bütün bölgelerinde ve şimdiye kadar 63 ilde doğal afetler yaşandı. O tarihten bu yana ani ve aşırı sıcaklar ve sonrasında nemi kurutan poyraz, aşırı yağmur, dolu, don, fırtına gibi doğal afetler insanlarımızın yaşamını olumsuz etkilerken, tarımsal üretime de büyük zarar verdi. 15 Mayıs 2020 tarihinden sonra yaşanan doğal afetlerin zararlarını tespit etmek için Genel Başkanımız Kemal Kılıçdaroğlu’nun talebiyle, CHP’li milletvekillerinden oluşan heyetler Haziran’ın ilk haftası 23 ilde araştırma yaptı. O heyetlerin içinde yer alan biri olarak şunu gördüm, zarar gören alanlarındaki üretim kaybı çok büyük. Bazı alanlardaki ürün kaybı % 80’lere, % 90’lara hatta % 100’lere ulaştı. CHP’li milletvekili arkadaşlarımla inceleme ziyaretlerine başladığımızda 47 ilde afet yaşanmıştı. Bugüne kadar bu sayı 63’e çıktı. Ülkemizde yaşanan doğal afetlerden Bursa çok daha ağır şekilde etkilendi. Bursa’daki doğal afetlerden sadece ürün kaybı yaşanmadı maalesef can kaybı da oldu. Hafta başında Kestel’deki aşırı yağışlardan 5 vatandaşımızı kaybettik. 1 kişi ise halen kayıp. Doğal afetler sonrası çok ağır bir tablo oluşmuş durumda.”
“Üretici korumasız, destek verilmeli”
Üreticinin çok ciddi kayıp yaşadığını ancak yasal olarak korumasız olduğu iddia eden Sarıbal, “Üreticiyi koruyacak yasal bir mevzuat yok. TARSİM diye bir tarım sigorta havuzu var ancak o da özellikle bu yıl yaşanan çok sayıda afeti kapsamıyor. Zaten zararları karşılamakta yetersiz olduğu için üreticiler TARSİM yapmak istemiyor. Doğal afetlerden çiftçiyi korumak için 1977’de çıkarılan 2090 sayılı yasa ve ona bağlı 2006 yılında çıkarılan yönetmelik var ama o da çok yetersiz. Adeta ‘çiftçiye nasıl ödeme yapılmaz’ diye yönetmelik yapmışlar. TARSİM ve 2090 sayılı yasa çiftçinin derdine derman olmaktan çok uzak.
Oysa çiftçi bir yıllık emeğini dolayısıyla bir yıllık gelirini kaybetti. Ama bazı ürünler örneğin narenciye ve diğer meyve bahçeleri için masraf yapmaya devam edecek. Elbette bunun tüketiciye de olumsuz etkileri olacak. Çok daha pahalı ürün yiyeceğiz. Zaten her alanda ithalatçı bir ülkeyiz. Tahminime göre ürünlerde rekolte düşüklükleri nedeniyle ithalata da daha fazla para ödeyeceğiz. Ama her şeye rağmen sorunlar çözülebilir. Yeter ki ülkemizden toprağımızdan insanımızdan çiftçimizden yana sağlıklı bir tarım politikası ortaya koyalım.”
“Doğa ile dost olmalıyız”
Daha sık görülmeye başlanan doğal afetler için de değerlendirmede bulunan CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Bursa Milletvekili Sarıbal, küresel ısınma ve iklim değişikliği sonrası doğal afetlerin artık hayatımızın bir parçası olduğunu belirtti. Uzmanların yıllardır bu konuda uyarılarda bulunduğunu ama yeterince ciddiye alınmadığını hatırlatan Sarıbal, ülkelerin buna göre politikalar oluşturması gerektiğini vurguladı. Sarıbal, “Doğal afetler kader değil, insanın doğaya verdiği zararın bir sonucudur. Bununla yaşamayı öğrenmemiz gerek. Doğa ile mücadele değil, uyum içinde yaşamanın yolunu bulmak zorundayız.” diyerek sözlerini noktaladı.