Katilleri barıştırmak!..
Yaşadığımız coğrafyadan olsa gerek, çok savaş hiç barışsız yıllardan olsa gerek barış ve ölüm aynı sayfanın iki yüzü kadar birbirine yakın.
Yıllardır tabiri caiz ise barış barış diye diye zıvanadan çıktık. Kendi adıma belirtmem gerekirse yüzlerce etkinlikte bulunup, onlarca yazı yazdım. Yaklaşık on beş yıl radyo mikrofonlarından “ille de barış” dedim.
Sonuç; herkes barış deyip, yine herkes savaşıyor.
Bu işte bir terslik yok mu?
Bu kez katletmek, öldürmek fiilinden yola çıkıp bakın nerelere gittim.
Birçok roman ve filmin ana temasıdır cinayet. Birçoğunda temel mantık “bir kez öldürmeye başladın mı, o ‘hazzı’ bir kez aldın mı, hep öldürürsün” üzerine kuruludur.
Ve bu mantık iyi de alıcı bulur.
Yine birçoğu “öldürmenin dayanılmaz hafifliği”ni tarif eder.
Ama gerçek hayat cinayete prim vermez. Gerçek hayatın yazılı, yazısız, hayatı tanımlayan bir hukuku vardır.
Oysa bir filmde öldürülen, kalkar ve başka filmde oyuna devam eder.
****
Türk Dil Kurumu sözlüğünde ‘katil’ sözcüğünün karşılığı; “İnsan öldüren kimse, cani” …
Nedene, sebebe mahal vermeksizin, amasız, fakatsız net bir tanımlama. Bildik tüm “ulvi değerlere” mahal vermeksizin;
Katil= İnsan öldürendir…
Katil= Canidir…
Katletme eyleminin adı = Cinayettir…
İster bombayla Gaziantep’te, ister Şemdinli’de. Lügat PKK’lı öldürürse cinayettir, Mehmetçik öldürürse değildir demiyor. Esad ya da muhalifler demiyor.
Toplumsal yaşamda öldürürsen cinayet, savaşta öldürürsen değildir de demiyor.
****
Kim terörist, kim değil?
Kimin öldürme ruhsatı var, kimin yok?
Konu savaş olunca hiç bir taraf temiz değildir. Çünkü yapılan iş zaten kirlidir. Yasadışını, yasa içi olan egemenler terörist olarak nitelerken, kendininki de en az yasadışı olanınki kadar karadır.
Orduların rolü siyasetin yetemediği yerde cinayet işlemektir. Otuz yıl boyunca siyaset yetmiyor ve yasa içi veya yasadışı ordu hala öldürüyorsa buna da cinayet denir. Ve cinayet işleyene, amacı niyeti ne olursa olsun "katil" denir. Bizim başarmaya çalıştığımız da aslında "yapmayın etmeyin" diyerek barıştırmaktır.
Savaşan her orduya terörist demek mümkün… Ve savaş uluslararası anlaşmalarla sınırları belirlenmiş terördür zaten. Yasalarla ruhsatlandırılmış katillerin oluşturduğu terör.
Medeniyet tarihi “haklı şiddeti” reddetmek noktasında “insan hakları, çocuk hakları, kadın hakları” kavramlarını geliştirmiş. Bu hakları uluslararası zeminde devletler için olmazsa olmazların başına koymuştur.
Şiddetin, öldürmenin aması, fakatı ve haklısı yoktur. İster legal olun ister illegal, öldürüyorsanız var olan bütün tanımlara göre katilsinizdir.
İster kendi hırsınız sonucu, ister devlet, isterse “onurlu mücadeleniz” için öldürün.
Trafikte, okulda, evde, işte ve yaşamlarının hiçbir alanında sorununu şiddetle çözmeyen insanların ellerinde silahlarla birbirlerini öldürüyor olmalarının izahı nedir?
Öldürme duygusunun dayanılmaz hafifliği mi?
Oysa bize öğretilen; “hayat bir uzlaşmalar bütünü” değil midir?
Ölenler normal yaşamlarında hiçbir sorununu öldürerek çözmezken, askere gittiklerinde veya dağa çıktıklarında kendilerinin sebebi olmadıkları sorunda öldürsünler isteniyor.
Ölüyor, öldürüyorlar.
Katil oluyor, cinayet işliyorlar.
Hayır “öldürmesinler”… “Barışsınlar”.
“Bizimkiler öldürsün, onlar öldürmesin”diyorsanız, buradan ” bizimkiler katil olsun, onlar katil olmasın” anlamı da çıkar.
Katil = Nedenli veya nedensiz öldürendir.
Bir mantığı izah ederken inançsal argümanları kullanmayı sevmememle beraber “Kim bir insanı öldürürse bütün insanlığı öldürmüş gibidir. Ve kim bir hayat kurtarırsa bütün insanlığı kurtarmış gibidir” der Kur’an-ı Kerim (Maide Suresi, 32. Ayeti.)
Lami cimi yok, öldürüyorsan katilsindir. Öldürenle aidiyet duygusu içerisinde olmak ise bütün tanımlamalarda “suça ortaklıktır”.
Barış yanlıları çoğu kez taraflarca hafife alınmakla beraber, yıllardır bu iki taraflı öldürmelerin son bulması için çaba harcamaktalar.
Adına ne derseniz deyin, bu öldürmeler son bulsun, cinayetle değil siyasetle çözüme ulaşılsın diye gösterilen mücadele, özü itibarıyla “katilleri barıştırmak” çabasıdır.
"Dünyanın bütün katilleri barışın! Öldürdüklerinizin başka hayatı yok ve kalkıp bir başka filmde oynayamaz ölüler" demektir.