Tepkisellik ve sürüklenme

 
Orduda askeri kantinler, kantinin bağlı olduğu birliğin rütbeli personelince bir yıl için seçilen bir heyet tarafından yönetilir. Yirmi-yirmibeş yıl öncesinin askerlik hatırası, anlatacağım.
Sol görüşlü bir astsubay arkadaşımdan dinlemiştim. Kulakları çınlasın.
Daha önce görev yaptığı bir tugayda, kantin seçimi yapılacak.
Herkes, bir önceki yıl görev yapan heyetin hizmetinden hoşnut…
Bu heyet ile, bir başka heyet yönetime aday.
Önceki heyetin seçileceğine herkes kesin gözüyle bakıyor.
Tugay komutanı geliyor ve önceki yıl görevi yürüten heyeti öve öve bitiremiyor.
Ardından seçim ve yeni aday heyet yüksek oyla seçiliyor.
Astsubay arkadaşım bunu; tugay komutanına gösterilen “toplumsal sol tepkinin güzel bir örneği” olarak anlatmıştı.
Ama madalyonun bir de, diğer yüzü vardı.
-o-
Tepkisel olmak;…
Bireyin ya da bir topluluğun, kendisini tepki duyduğunun belirlemesine, izin vermesidir de.
Giderek, birey ya da topluluğun tepkiselliğinin farkına varan karşıtlarının, bu tepkileri kendi çıkarına yönlendirmesine imkan tanır.
Yukarıdaki kantin seçimi, buna da güzel bir örnek.
Öyle sanıyorum ki birlik komutanı, övdüğü heyetin seçilmesini istemiyordu.
-o-
Tepkisel olmak…
Halk arasında; “birileri doğru ya da yanlış bir şeyler yapıyor; solcular ise sadece bunları eleştiriyor” algısı yaratıyor, sanıyorum.
Ama bu algıdan daha kötüsü, günümüz Türkiyesi’nde bunun sadece bir algıdan ibaret olmaması.
Başka bir deyişle sol; yaşamsal pratiklerin ve bu pratiklere dayalı politikaların oluşturulmasında, inisiyatifi, hep sağın eline terk etti / ediyor.
-o-
İnisiyatifi bırakmak ve tepkiselliğe sarılmak, kendini küçük bir dal parçasına tutunup, sele bırakmakla eşdeğer…
Kendisini sele bırakan insanın, hangi çağlayandan aşağı uçacağı; hangi kayalara çarparak parçalanacağı belli olmaz.
Ancak, akıntı yönünde akıntıdan daha süratli yüzmek; selin azgın, kontrolsüz gücünü de katar insana.
-o-
Yaşamın peşinde sürüklenenler değil; yaşamı peşinden sürükleyenler, geçmişte olduğu gibi bugün de tarihe yön verebilme gücüne sahip olacağa benziyor.