Maaş ödemelerine banka mecburiyeti

Maaş ödemelerine banka mecburiyeti
Türkiye, ( OECD ) Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı Ülkeleri arasında kayıt dışı ekonomiler sıralamasında % 32.1’lik oranı ile ilk sırada ki yerini ısrarla korumaktadır. OECD ülkelerinde kayıt dışı ekonomi ortalaması sadece % 18 olması ise yüksek bir kayıt dışılık yaşadığımızı göstermektedir.
Kayıt dışı ile mücadele kapsamında çıkarılan yeni bir yönetmelik, elden yapılan ücret ödemelerine banka mecburiyeti getirmektedir. 18 Kasım 2008 tarih ve 27058 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan bu yönetmeliğe göre; 4857 sayılı İş Kanununa tabi işçilerin, 5953 sayılı Basın İş Kanununa tabi gazetecilerin, 818 sayılı Deniz İş Kanununa tabi gemi adamlarının; ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakından ; kanuni kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarın 01 Ocak 2009 itibariyle bankalar aracılığı ile ödenmesi zorunlu tutulmuştur. ( Zorunluluk sınırı Türkiye genelinde en az 10 işçi ile sınırlandırılmıştır. ) On kişinin altında işçi çalıştıranlar; isterlerse ücretleri elden ödemeye devam edebileceklerdir. Kuruluşlar on işçiyi aşıp aşmadığına bakarken şubelerindeki personeli ayrı ayrı sayıp, toplamlarına merkez çalışanlarını da ilave etmeleri gerekmektedir. Bu yönetmelikte işverenlerin yapacakları ödemeleri bankalar nezdinde açılacak hesaplara bürüt olarak yatırmaları hususunda (sigorta ve muhtasar kesintileri dahil) zorunlu tutmaya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu bakanlık müştereken yetkili olacaktır. Verilen ücret avansları bir istihkak olmasa bile çalışma süresi sonunda istihkaka dönüştüğünden, avansların ait olduğu ay ve avans olduğu tanımlanarak bankalar üzerinden ödenmesi gerektiği kanaatindeyim. Ay sonu avans ücretten mahsup edilerek banka tarafından ödeneceğinden sorun kalmamaktadır. Aksi taktirde; elden verilen avans nedeniyle bankadan ücret ödemesi yapılamayacağından veya eksik yapılan ödeme izah edilemeyeceğinden idari para cezası kesilecektir. Aralık ayı ücretlerinin ödenmesi yeni yıla ( 2009 ) sarkması halinde yeni yasa kapsamında ödemeler bankadan yapılacaktır.
İşverenler banka aracılığıyla ödeme yapılmasına imkan olmaması durumunda ödemelerini; T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü Şubeleri vasıtasıyla da yapabileceklerdir. Bu yönetmelik kapsamında elden ödeme yapan işverene 4857 sayılı iş kanununun 102, maddesinin (a) bendi uyarınca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının yetkili birimince her işçi ve her ay için 100 YTL idari para cezası verilecektir. Ayrıca işçilere yapılan ödemeler yok sayılacaktır. Aynı kapsamda gazeteci için 5953 sayılı kanunun 27, maddesi 1, fıkrasının (a) bendi uyarınca işverene 1500 YTL, her gemi adamı için ise 1200 YTL idari para cezası kesilecektir. Yasa ile ödeme yükümlüsü kılınan bankanın yapacağı tasarrufların karşılığı olan masraf, komisyon ve hesap işletim ücretinin sorumlusu belirlenmemiştir. Kendi istemi dışında bankadan ücretini alacak olan işçiye buradan ayrıca bir yük getirilmemesi gerekir diyorum. Bu yasa küçük işletmeler ve kurumsallaşamayan orta ölçekli şirketlerdeki kayıt dışı istihdamı açığa çıkarmaya, dolayısıyla vergi gelirlerini arttırmaya yönelik çıkartılmıştır. Yasanın küresel kriz nedeniyle reel sektörde başlayan işçi çıkarılmalarına destek olacağını düşünmekteyim. Yasanın 2010 yılında başlayacağını belirterek, bir hazırlık ve geçiş döneminin tanınmaması ise zamanlama bakımından kötü bir talihsizliktir.