‘KOAH’ ta en büyük düşman sigaradır!

Karacabey Toplum Sağlığı Merkezi Müdürü Volkan Çiğdem, 18 Kasım Dünya Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) günü kapsamında KOAH hastalığının nedenleri, belirtileri ve tedavisi hakkında önemli bilgiler verdi.
Uzmanlara göre dünyada en sık ölüme yol açan hastalıklar arasında yer alan ‘KOAH” hastalığı konusunda açıklama yapan Müdür Volkan Çiğdem, KOAH’ın oluşumundan, tanısının nasıl konulduğuna, görülme sıklığı, belirti, bulguları ve korunma ile birlikte tedavisine kadar halkı bilgilendirdi.
‘KOAH’ ta en büyük düşmanın sigara olduğuna dikkat çeken Çiğdem yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi. “KOAH “Kronik (süregen, müzmin) Obstrüktif (tıkayıcı) Akciğer Hastalığı” akciğerin kronik ilerleyici bir hastalığıdır. KOAH’tan Sorumlu Etkenler; KOAH’ın %90’ından tütün ve tütün ürünleri (sigara, pipo, puro, nargile vs.) sorumludur. Kişi sigara içmese bile sigara dumanına maruz kalması KOAH gelişimine neden olabilir. Tütün mamullerinin dışında, organik yakıtların dumanının solunması (odun, kömür veya tezeğin kapalı ortamlarda ısınma ya da yemek pişirme amacıyla kullanılması) ya da meslek nedeniyle toz, duman ve zararlı gazlara maruz kalmak da KOAH’tan sorumlu olabilir. KOAH riski yüksek olan meslekler arasında; maden, metal, çimento, tahıl ve tekstil işçiliği ile ulaşım sektörü ve odun/ kâğıt üretiminde çalışma gelmektedir. Bu sektörlerde çalışanların gerekli iş yeri korunma tedbirlerini almaları gereklidir.
KOAH’ın Oluşumu
Hastalık büyük oranda sigara dumanı ve bazı kişilerde diğer zararlı gaz ve parçacıklara bağlı olarak gelişen soluk yollarının mikrobik olmayan bir iltihabı sonucu oluşur. Bu iltihaplanma sonucu hava yolları daralır. Normalde balon gibi rahatlıkla genişleyip daralabilen hava kesecikleri, bu özelliklerini yitirir, yıpranır ve normal boyutlarına geri gelemez hale gelir. Birey soluk verdiğinde bir miktar hava akciğerlerde hapis kalır. Bu durum kirli havanın dışarı atılmasını ve temiz havanın içeri alınmasını güçleştirir ve akciğerde kalıcı hasar gelişir.
KOAH Görülme Sıklığı
Dünyada ve Türkiye’de her 10 kişiden ikisi KOAH’lıdır. Ancak KOAH’lıların ancak 10’da 1’i hastalığının farkındadır.
KOAH’ın Belirti ve Bulguları
Hastalığın en önemli belirtileri sinsi başlayan ve giderek şiddetini artıran nefes darlığı ve/veya kronik öksürük ve balgam çıkarmadır. Bu yakınmalar hastalığın şiddetini arttırdığı ve “alevlenme ya da atak” olarak adlandırılan dönemlerde daha da belirginleşir ve hastaneye yatış gerektirebilir. KOAH’a ait belirti ve bulgular 50’li yaşlara gelmeden farkedilemeyebilir. Bunun başlıca nedeni hastaların KOAH bulgularını hekime başvurmaya değecek kadar önemsememeleri ya da bu bulguları yaşlanma, şişmanlık gibi başka nedenlere bağlayabilmeleridir.
Çoğu KOAH hastası hastalığının erken döneminde sigara bırakmak istemediği için hekime başvurmayı erteleyebilir. Bazı KOAH hastaları da hastalıklarını astım olarak adlandırırlar. Hastalık ilerlediğinde ise sık sık sağlık hizmeti almak zorunda kalabilirler.
Özellikle sigara içen 40 yaş üzeri bireylerde uzun süreli öksürük, balgam çıkarma ve giderek artan nefes darlığı yakınmalarından en az birinin gelişmesi halinde, yakınmalar çok şiddetli olmasa dahi göğüs hastalıkları uzmanına başvuru gereklidir. Hastalığın gerek başlangıcında gerekse ileri evresinde yakınmaları kontrol altına almak mümkündür.
KOAH Tanısı Nasıl Konur?
KOAH’ta tanı koyabilmek için, bireyin tıbbi özgeçmişinin sorgulanması, yaptığı işle ilgili detaylı bir öykü alınması ve iyi bir fiziksel muayene yapılması ve solunum fonksiyonlarının ölçüldüğü üfleme testleri (solunum fonksiyon testi)’nin yapılması gereklidir. Solunum fonksiyon testi son derece basit bir test olup hava yollarında tıkanıklık olup olmadığını ortaya koyar.
KOAH’tan Korunma
KOAH’tan korunmanın en etkili yolu tütün ve tütün mamullerinin tüketilmemesi ve bu ortamlarda bulunulmamasıdır.
KOAH Tedavisi
*Sigara içmenin bırakılması, *Sigara bırakma konusunda tıbbi destek alınması, *Grip ve zatürree aşılarının yapılması, *Nefes açıcı ilaçların düzenli ve kontrollü kullanılması
Sigaranın bırakılması hastalığın ilerlemesini azaltan en önemli girişimdir. KOAH’da nefes açıcı ilaçlar hastaların yakınmalarının giderilmesinde etkili olurlar. İlaçların solunum yoluyla alınması doğrudan akciğerlere etki etmesi açısından özellikle tercih edilmektedir. Solunum yoluyla verilen ilaçların etkili olması için doğru şekilde kullanılması gerekir. İlaçlar, hekimin önerdiği şekilde kullanılmalıdır.”