Sahiller hurda çöplüğüne döndü
İstanbul’un hurda gemilerinin Bursa’nın sahillerinde söküldüğü ortaya çıktı. Mudanya yakınlarındaki Kapanca Koyu’na oturan 50 metrelik kuru yük gemisinin, sessiz sedasız parçalanmasının ardından Bursa’nın sahil kesimlerinde daha önce de kaçak söküm yapıldığı belirlendi. 2007-2008 yılında İstanbul şehir hatlarında çalışan ve hurdaya çıkan Kanlıca gemisi, Karacabey’e bağlı Kurşunlu’da kaçak ve usulsüz yollarla söküldü. Yine Kanlıca ile birlikte Doğu Haşlaman gemisi de boyanmak üzere Kurşunlu sahiline getirildi. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’ndan 20 bin dolara satın alınan Kanlıca isimli arabalı vapur, Karacabey’in Kurşunlu mevkiinde sökülürken yandı. Doğu Haşlaman gemisi ise 2011 yılında Çeşme’nin 20 deniz mili güneyinde Kuşadası açıklarında batmıştı…
“YASAL BOŞLUKTAN YARARLANIYORLAR”
Kapanca Koyu’na oturan 50 metrelik kuru yük gemisinin iki yıl önce kaçak parçalanmak istendiğini bu nedenle gerekli cezai işlemlerinin başlatıldığını belirten Mudanya Liman Başkanı Halil Karakuş, şu an yapılan söküm işleminin yasal olduğunu söyledi. Seyir emniyeti olmayan gemilerin Gemi Söküm Yönetmeliği’ndeki yasal boşluklardan yararlanarak kaçak yollarla söküldüğünü vurgulayan Karakuş, “Gemilerin hurdaları değerli olduğu için mevzuattaki boşluktan yararlanarak söküm yapıyorlar. Sütü bozuk insanlar hurdası için satıyor. Geçmişte de Kurşunlu sahilinde yapılan söküm işlemleri bunun bir örneğidir. Ancak gerek adli gerekse cezai işlemleri yapılmıştır. Bu nedenle 500 bin liralık ceza ödemeye mahkum bırakılmışlardır” ifadelerini kullandı.
İHMALLER ZİNCİRİ
Zaten kirlilik tehdidiyle karşı karşıya kalan Marmara Denizi’nde kaçak gemi sökümü yapılması, ihmaller zincirini gözler önüne serdi. Türkiye, en ölümcül endüstrilerden birisi olarak gösterilen gemi sökümü alanında dünyada beşinci ülke konumunda bulunuyor. Avrupa ülkelerinin insan ve çevre sağlığına verdiği zarar dolayısıyla vazgeçtiği gemi söküm işlemi ağırlıklı olarak Hindistan, Pakistan, Çin, Bangladeş ve Türkiye’de yapılıyor. Gemi sökümünde işçi ve çevre sağlığını etkileyen en olumsuz faktörlerin başında, halk arasında “öldürücü toz” olarak bilinen asbest geliyor. Asbest dünyada en fazla işçi ölümüne neden olan zehirli kimyasallar arasında yer alıyor. Dünyada 50 bin gemi, söküm için sıra beklerken Bursa’da sahillerin gemi sökümüne açıldığı belirtiliyor.
ALİAAĞA VARKEN NEDEN SAHİLLER?
Türkiye’de yalnızca Aliağa Gemi Geri Dönüşüm Tesisleri’nde gemi sökülmesine izin veriliyor. Aliağa’da 21 gemi söküm firması faaliyet gösteriyor ve her yıl ortalama 200 geminin sökümü yapılıyor. Yıllık 900 bin ton hurda işleme kapasitesine sahip tesislerde Aliağa Gemi Geri Dönüşüm Sanayi Derneği’nin verilerine göre 2012 yılında sökülen 282 gemiden toplam 927 bin ton hurda elde edildi. 2013 yılının ilk altı ayında ise 100’ün üzerinde geminin sökümü gerçekleştirildi.