Kredi kart çıkmazı
Kredi kartı genellikle bankaların bir limit dahilinde müşterilerine mal ve hizmet alabilmeleri, nakit kredi çekebilmeleri için verdikleri ödeme aracıdır. Kredi kartları ülkemizde de dünyada da oldukça yaygın bir kullanıma sahiptir. Bu kartlar sağlamış oldukları taksitli ödeme avantajı ve ilave verilen ekstra avantajlar sayesinde dünya üzerinde en çok tercih edilen ödeme araçlarından biri olma özelliklerini korumaktadırlar. Kartların belgesiz alış-verişi önlemesi, piyasada canlılık yaratması ve büyümeyi sağlayarak sağlam bir ekonomik model oluşturulmasında büyük katkı sağladığı gerçektir. Ülkemizde insanlarımızın büyük bir çoğunluğu bu kartları ödeme aracı değil de, borçlanma aracı olarak kullanmaktadır. Bankalar, tüccara verdiği kredi faizinin üç katı üzerinde bir fiyatla kredi kartı satmaktadır. Doğru, dürüst işi, gücü olmayanlara bile üç dört kart vererek sorumsuzluğun sorumluluğunu üstlenmişlerdir. Bol kepçeden verilen kartların artan geçim sıkıntısının da etkisiyle patlama noktasına gelmiştir. Türkiye, 56 milyon kredi kartı sayısı ile Avrupa'da ikinci, 92 milyon banka kartı sayısı ile Avrupa'da üçüncü ve 2,3 milyon pos makinesi sayısı ile Avrupa'da birinci sırada yer almaktadır. Tencere, tava satıcıları gibi kapı kapı dolaşarak önüne gelene kredi kartı pazarlayan bankalar BDDK'nın ciddi uyarıları üzerine bu konuda frenleri çekerek vaziyet almışlardır. Yapılan bu yanlışlılığın ortasında kalan vatandaşımız ise edindiği birden çok kredi kartı ile ''kart çevirme'' yöntemine başvurarak yaşamsal bir mücadele vermek durumunda kalmıştır. Böylece tüketici kredisi ve kredi kartlarıyla henüz kazanılmamış gelirler üzerinden borçlanılarak sanal bir refah süreci yaşatılmıştır. Son yasa çekleri itibarsızlaştırarak piyasadaki kullanımı büyük ölçüde düşürmüştür. Bu durum tüccar ve esnafın kredi kartlarını kurtarıcı olarak görmesine sebep olmuştur. Oortaya konulan yüksek vade seçenekleri bu kartların kullanımını adeta körüklemiştir. Kullanımı rakamlara döktüğümüzde, yılın ilk on ayında 319,4 milyar liralık kredi kart alışverişine, 30,8 milyar liralık nakit çekim işlemi yapıldığı görülüyor. 22 Kasım 2013 itibariyle kredi kartlarında 91,9 milyar liraya ulaşan üzücü bir ödeyememezlik tablosuyla karşılaşıyoruz. Bu tablo bankalar tarafından 2.661.631 kişiye kadar ulaşan bir kara listenin oluşturulmasına sebep olmuştur. 2013/Ocak itibariyle 14 milyonu bulan icra takip dosyaları kredi kart çıkmazının hangi noktalara geldiğini açık bir şekilde yansıtıyor. Bu çıkmaza devletimizin sessiz kalması, yangından pay sahibi olmak istediğini göstermektedir.
BDDK'nın yılbaşında uygulamaya koyacağı tek limit ve vade uygulaması ana sorunu çözmekten uzak durmaktadır. Büyüyen cari açık nedeniyle borçlandırılarak yapılan tüketimin ve sanal büyümenin yavaşlatılarak ekonominin soğutulması gerekmektedir. Ancak bu uygulamayı geç kalınmış olmasına rağmen, faydalı bir karar olarak görmekteyim.
Kredi kartı borçlarından dolayı birçok kişi ve aileler ciddi sorunlar yaşamaktadır. Bu borçların sosyal sorunlara yol açmaması için devletimizin kişilerin ödeme güçlerine göre acilen yeni bir borç yapılanmasını gerçekleştirmesi gerekmektedir.