Ayçiçeği üreticilerine TZOB’dan destek

Karacabey Ziraat Odası Başkanı Hasan Karahasanoğlu, ayçiçeği üreticilerinin sıkıntılarının yetkililere ulaştırıldığını duyurdu. Fiyatı 1.5 liradan 95 kuruşa düşen ayçiçeği için TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar'ın, Başbakan Erdoğan'a mektup yazdığı kaydedildi.

Marmara ve Trakya Bölgesi Ziraat Odası Başkanlarının Edirne'de yaptığı toplantıya katılan Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Başbakan Erdoğan'a gönderdiği mektubunda, üreticilerin büyük sıkıntılarla karşı karşıya kaldığına dikkat çekti.

Karahasanoğlu, TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar'ın bölge toplantılarına katılarak oda başkanlarını dinlediğini ve anında çözüm üretilmesi için talimat verdiğini belirtti.

Ayçiçeği ile ilgili mevcut durumun ve çözüm önerilerinin yer aldığı mektupta TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar, şu ifadelere yer verdi.

“Hasat döneminin başladığı bugünlerde ayçiçeği üreticisi büyük sıkıntılarla karşı karşıya kaldı. Türkiye'nin hemen hemen her bölgesinin yağlı tohumlar üretimine elverişli olmasına karşın, yağlı tohumlu ürünlerde net ithalatçı ülke konumundayız.

Türkiye'de üretilen yağlı tohumlardan elde edilen yağ miktarı 655 bin ton, toplam yağ tüketimi ise 2 milyon 145 bin ton. Yağ ihtiyacının sadece yüzde 30,5'i Türkiye'de üretilen yağlı tohumlardan karşılanıyor, yüzde 69,5'i ise ithal ediliyor.

Geçen yıl yağlı tohum ithalatı 2 milyon 131 bin ton, bitkisel yağ ithalatı 1 milyon 325 bin ton ve bunların işlenmesi sonucu arta kalan küspelerin ithalatının ise 1 milyon 880 bin ton, bu ithalat kalemlerine ödenen döviz tutarı ise 3,6 milyar doları buldu. Türkiye'de ayçiçeği, kanola, pamuk, mısır, fındık ve soya yağı olmak üzere toplam 950 bin ton yemeklik sıvı yağ tüketildi. Bu tüketimin yüzde 80'ini ayçiçeği oluşturdu.

2000 yılında 800 bin ton olan ayçiçeği üretiminin, 2012 yılında 1 milyon 200 bin tonu yağlık, 170 bin tonu çerezlik olmak üzere 1 milyon 370 bin tona yükseldi. 2013 yılında 1 milyon 350 bin tonu yağlık, 150 bin tonu çerezlik olmak üzere toplam 1 milyon 500 bin tona çıkması bekleniyor. Geçen yıla göre, yağlık ayçiçeği üretimi yüzde 12,5 artış gösterdi.

Üretim rakamlarının artması ile dünyada ayçiçeği fiyatlarının düştü. 2012 yılında, dünya piyasalarında tonu 700 dolar olan ayçiçeği fiyatı, bu yıl 400 dolara geriledi.

Türkiye'de geçen sezon kilogramı 1,5 lira olan ayçiçeği fiyatı, bu sezon 95 kuruşa kadar düştü. Ayçiçeği fiyat düşüşünde etkili olan diğer unsur ise, ihracat amacıyla Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında Türkiye'ye yüzde 0 gümrükle giren ayçiçeği ve ürünlerinin kontrolünün yeterince yapılamamasıdır.

Ayrıca, boya sanayinde, yem ve margarin üretiminde belli oranlarda kullanılmak üzere yüzde 0 gümrükle Türkiye'ye giren ayçiçeği ham yağının kontrolünün iyi bir şekilde yapılması gerekiyor.

Türkiye'de ayçiçeği fiyatlarının gerilemesinde önemli diğer bir etken ise ayçiçeği ithalatında uygulanan gümrük vergi oranlarının üreticileri koruyamamasıdır. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarına göre, uygulanacak en yüksek gümrük vergi oranları, ayçiçeği tohumunda yüzde 27, ham ayçiçeği yağında ise yüzde 36. Bu oranların, üreticileri korumakta yetersiz kalıyor.

Yağlık ayçiçeğinde kilogram başına destek miktarı 2010 ve 2011 yılında 23, 2012 yılında 24 kuruş olarak uygulandı. 2013 yılında da 2012 yılına göre değiştirilmeyerek 24 kuruş olarak kaldı. Kilogram başına destek miktarının 2010 yılından bu yana sadece 1 kuruş artırıldı. Destek miktarı, üreticinin dünya fiyatlarıyla rekabet edebilmesi için yeterli değil. Bu miktarın artırılması soruna kısa vadede çözüm getirecektir.”

Bayraktar, ayçiçeği fiyatlarının, üreticileri mağdur etmemesi için alınması gereken acil tedbirler konusundaki önerilerini ise şöyle sıraladı:

“Yağlık ayçiçeğinde kilogram başına 24 kuruş olan destek artırılmalı, ayçiçeği hasadı döneminde DİR kapsamında, ürün ithalatı yapılmamalı, hasat dönemi dışında DİR kapsamında yapılacak ürün ithalatında kontroller sıkı tutulmalı, ihracat amacıyla alınan bu ürünlerin, iç piyasada kullanılması engellenmeli. Yağlık ayçiçeği, ayçiçeği tohumu unu, kaba unlarında tonuna CIF (mal bedeli, sigorta ve navlun dahil) 675 dolar, ayçiçeği tohumu yağına 1500 dolar gözetim uygulaması belirlemesi sorunu çözmekten uzak. Gözetim uygulaması fiyatının, 850 dolar/tona yükseltilmesi halinde üreticimizin ucuz ithalata karşı korunmasının mümkün olabileceğini öngörüyoruz. Üreticimiz dünya fiyatlarından girdi kullanabilmeli. Ürün fiyatlarında yaşanan gerilemenin önlenmesi amacıyla 2010-2011 yıllarında ayçiçeği, ayçiçeği ürünleri ithalatında bir yöntem olarak kullanılan tarife kontenjanı, bu yıl da uygulanmalı. Tarife kontenjanı ile ihtiyacının bir bölümünü iç piyasadan karşılayan sanayiciye, düşük gümrük vergisi ile ithalat izni de verilmektedir. Bu uygulama ile alıcıların üreticilere yönelmesi sağlanmalı. Boya sanayiinde, yem ve margarin üretiminde belli oranlarda kullanılmak üzere yine 0 (sıfır) gümrükle ülkemize giren ayçiçeği ham yağının kontrolü iyi bir şekilde yapılmalı. Bu şekilde ülkeye girişi yapılan ham yağın ithalat amacına uygun olarak kullanılması sağlanmalı, başka yerlerde kullanılması önlenmeli."